Algemeen
Voor de aankoop van de woning of voor een verbouwing wordt vaak bij de bank aangeklopt voor een lening. De bank wil voor een dergelijke lening wel de zekerheid hebben dat de lening wordt terugbetaald. Als zekerheid voor de terugbetaling wil de bank de woning als onderpand hebben. Dit noemen we hypotheek.
Mocht de lening – om welke reden dan ook – niet worden terugbetaald óf er wordt geen rente meer betaald, dan mag de bank de woning in het openbaar via een veiling verkopen. Met de opbrengst uit die veiling wordt de lening terugbetaald. Mochten er eventuele andere schuldeisers – zonder een recht van hypotheek – zijn, dan gaat de bank op grond van het hypotheekrecht vóór op de rechten van die andere (gewone) schuldeisers. Resteert er na aflossing van de hypotheek nog een bedrag? dan mogen de andere schuldeisers daar verhaal op nemen. Voor het vestigen van een recht van hypotheek schrijft de wet een notariële akte voor. Na de ondertekening wordt de akte ingeschreven bij het Kadaster.
Hoofdelijke aansprakelijkheid
De bank kan de schuld verhalen op diegene die de schuld is aangegaan. Daarnaast kan de bank bepalen dat een ander zich mede hoofdelijk aansprakelijk stelt.
Voorbeelden hiervan zijn ondermeer:
1. de echtgenoot van degene die de lening aanvraagt, waarbij het geen verschil maakt of er sprake is van huwelijksvoorwaarden of een algehele gemeenschap van goederen;
2. de ouders van een kind dat (nog) niet voldoende inkomsten heeft om zelfstandig de lening af te sluiten. Mocht het kind niet meer aan zijn verplichtingen voldoen, dan kunnen – naast het kind zelf – óók de ouders tot betaling worden aangesproken. Veelal is deze vorm van hoofdelijke aansprakelijkheid van beperkte duur, namelijk totdat het kind wél voldoende inkomsten heeft.
Overlijdensrisico verzekering
De bank kan bij het afsluiten van de lening een overlijdensrisicoverzekering verplicht stellen. Door het overlijden van de schuldenaar valt inkomen weg, waardoor erfgenamen wellicht niet meer aan de financiële verplichtingen kunnen voldoen. Het uit te keren bedrag van de overlijdensrisicoverzekering wordt dan gebruikt om de lening geheel of gedeeltelijk af te lossen.
Deze verzekering kan gevolgen hebben voor het erfrecht en het successierecht.
Huurbeding
In de hypotheekakte wordt een bepaling opgenomen waarbij de eigenaar zijn woning niet zonder toestemming van de bank mag verhuren. De reden hiervoor is dat een verhuurde woning bij (gedwongen) verkoop minder opbrengt dan een woning die niet bewoond is.
Wordt de woning toch zonder toestemming van de bank verhuurd, dan mag de bank de huurder verplichten om de woning te verlaten.
Royement
Nadat de hypothecaire lening is afgelost, moet de inschrijving van het ‘oude’ hypotheekrecht bij het Kadaster worden doorgehaald (‘geroyeerd’). Hiervoor zorgt de notaris.